W kontekście ścigania przestępczości związanej z kryptowalutami, OSINT (Open-Source Intelligence) stał się fundamentalnym narzędziem w wykrywaniu, identyfikowaniu sprawców, a także odzyskiwaniu utraconych środków. Szeroki wachlarz technik, z wykorzystaniem zaawansowanych narzędzi, pozwala na efektywną analizę danych z różnych źródeł. Poniżej szczegółowa analiza metod i narzędzi OSINT, które są stosowane w śledztwach kryptowalutowych.
Analiza sieci społecznościowych
Media społecznościowe stanowią bogate źródło informacji, które mogą ujawnić wiele szczegółów dotyczących przestępczych działań w obrębie kryptowalut. Główne metody obejmują:
- Monitorowanie platform: Narzędzia OSINT umożliwiają monitorowanie popularnych platform komunikacyjnych takich jak Twitter, Telegram czy Discord. Analiza wątków, postów i wiadomości może ujawnić nielegalne oferty inwestycyjne, grupy dyskusyjne czy oszustów.
- Identyfikacja fałszywych kont: AI i algorytmy wykorzystywane do analizy kont na tych platformach mogą pomóc w wykryciu podejrzanych, często nowo założonych kont o wzorcach typowych dla oszustów.
- Analiza interakcji i relacji: Badanie interakcji między użytkownikami (np. częste wymiany wiadomości czy udostępnianie linków do podejrzanych stron) może pomóc w identyfikacji działań związanych z praniem pieniędzy czy phishingiem.
Narzędzia:
- Arkham: Platforma analityczna specjalizująca się w analityce blockchain oraz monitorowaniu interakcji w sieciach społecznościowych związanych z kryptowalutami.
- Metasleuth: Narzędzie do wykrywania i analizy transakcji kryptowalutowych oraz analizowania powiązań między kontami na różnych platformach społecznościowych i giełdach.
Analiza blockchain
Analiza blockchainu stanowi jedno z głównych narzędzi w walce z przestępczością kryptowalutową. Dzięki publicznej naturze blockchaina, możliwe jest śledzenie przepływu środków pomiędzy portfelami.
- Śledzenie transakcji: Narzędzia takie jak Chainalysis czy CipherTrace umożliwiają śledzenie transakcji na blockchainie. Dzięki temu śledczy mogą śledzić przepływ środków z oszukańczych schematów.
- Pranie pieniędzy i taktyki: Wykrywanie wzorców prania pieniędzy poprzez analizę dużych transakcji, przemieszczenia aktywów między różnymi portfelami lub giełdami.
- Łączenie portfeli z tożsamościami: Używanie technik analizy danych, aby połączyć anonimowe adresy portfeli z rzeczywistymi tożsamościami, np. poprzez analizę danych z giełd lub innych platform wymiany kryptowalut.
Narzędzia:
- Chainalysis: Zaawansowana platforma analityczna pozwalająca na śledzenie transakcji na wielu blockchainach, wykrywanie oszustw i działań związanych z praniem pieniędzy.
- CipherTrace: Narzędzie specjalizujące się w wykrywaniu nielegalnych działań na blockchainie, takich jak finansowanie terroryzmu czy pranie pieniędzy.
Wyszukiwanie informacji online
Wiele oszustw związanych z kryptowalutami jest wspieranych przez strony internetowe, które mogą prowadzić do wyłudzenia środków.
- Analiza stron internetowych: Przeprowadzanie zaawansowanych analiz w celu identyfikacji stron internetowych i ich właścicieli. Sprawdzanie danych WHOIS oraz analiza treści stron pod kątem fraudów.
- Analiza forów i blogów: Często użytkownicy dzielą się doświadczeniami z oszustwami na forach internetowych, blogach czy w darknecie. Wyszukiwanie tego typu informacji w sieci może dać wskazówki o nielegalnych działaniach.
- Darknet i forum społecznościowe: Analiza źródeł w darknecie pozwala na identyfikację ofiar i sprawców, szczególnie w przypadku handlu nielegalnymi aktywami.
Inżynieria socjotechniczna i analiza metadanych
Przestępcy często używają zaawansowanych technik socjotechnicznych do wyłudzania danych osobowych lub kryptowalut.
- Analiza metadanych: Wykorzystywanie narzędzi do analizy metadanych z obrazów, dokumentów lub innych materiałów publikowanych przez przestępców. Można to wykorzystać do identyfikacji źródła, lokalizacji, daty i innych szczegółów.
- Inżynieria socjotechniczna: Techniki wykorzystywane przez przestępców do manipulacji ofiarami, takie jak phishing czy fałszywe oferty inwestycyjne.
Narzędzia:
- EXIFTool: Narzędzie do ekstrakcji i analizy metadanych z plików multimedialnych (np. zdjęć, dokumentów).
- Creepy: Narzędzie umożliwiające analizowanie metadanych i powiązań w przestrzeni online, co jest szczególnie przydatne w śledzeniu działań socjotechnicznych.
Zaawansowane narzędzia OSINT
- Arkham: Arkham zbiera dane z blockchaina, sieci społecznościowych, mediów internetowych, analizując powiązania między użytkownikami. Pomaga to w wykrywaniu nielegalnych działań finansowych oraz ściganiu przestępców związanych z kryptowalutami.
- Metasleuth: Działa na poziomie transakcji kryptowalutowych i analizowania powiązań między użytkownikami, oferując również wykrywanie schematów prania pieniędzy.
Przykłady udanych śledztw kryptowalutowych
- Darkwebathon 2021: Międzynarodowa operacja, w której analitycy OSINT wykorzystali blockchain, analizy transakcji oraz monitorowanie mediów społecznościowych do wykrycia nielegalnych rynków w darknecie. Podczas Darkwebathon w 2021 roku Piotr Oleksiak, dyrektor wykonawczy OSINTownia.pl, zajął 4. miejsce na świecie, co stanowi istotne wyróżnienie w tej prestiżowej rywalizacji międzynarodowej.
- Operacja Disruptor (2020): Wykorzystanie analizy OSINT i blockchain do rozbicia siatki handlu narkotykami w darknecie.
- PlusToken (2019): Analiza blockchainu, połączona z wykorzystaniem OSINT, pozwoliła na ściganie organizatorów jednego z największych scamów kryptowalutowych.
Wnioski
Współczesne techniki OSINT i narzędzia są niezwykle skuteczne w identyfikowaniu przestępców związanych z kryptowalutami. Łączenie analizy blockchain, monitorowania mediów społecznościowych, analizy metadanych oraz socjotechniki stanowi kompleksowe podejście w walce z oszustwami. Wyzwania, jak ukrywanie śladów i stosowanie zaawansowanych metod, wymagają stałego rozwoju narzędzi i technik OSINT, a także edukacji dla inwestorów.