
Unia Europejska wprowadza w życie nowe regulacje dotyczące sztucznej inteligencji w postaci AI Act, które mają na celu uregulowanie rozwoju i zastosowania AI w sposób bezpieczny, etyczny i transparentny. Choć przepisy te są skierowane przede wszystkim do podmiotów technologicznych, ich konsekwencje będą odczuwalne również w branży OSINT (Open Source Intelligence). Z perspektywy analityka OSINT, AI Act oznacza zarówno wyzwania, jak i możliwości. W tym artykule przeanalizujemy, jak te regulacje mogą wpłynąć na codzienną pracę specjalistów zajmujących się analizą informacji z otwartych źródeł, a także przedstawimy konkretne rekomendacje.
AI Act – krótki przegląd kluczowych założeń
AI Act klasyfikuje systemy sztucznej inteligencji w czterech kategoriach ryzyka: minimalne, ograniczone, wysokie i niedopuszczalne. Wymagania dotyczące systemów wysokiego ryzyka, które obejmują między innymi technologie stosowane w infrastrukturze krytycznej, egzekwowaniu prawa i monitoringu, mogą znacząco wpłynąć na narzędzia OSINT wykorzystywane w analizach.
Regulacje przewidują:
- Obowiązek oceny ryzyka i zgodności dla systemów wysokiego ryzyka.
- Wymóg transparentności w przypadku algorytmów AI, zwłaszcza w systemach analizy danych.
- Ograniczenia dotyczące wykorzystywania technologii biometrycznych i masowego nadzoru.
- Zakaz stosowania AI w celach manipulacyjnych lub takich, które naruszają prawa człowieka.
Wpływ AI Act na narzędzia OSINT
Branża OSINT już teraz korzysta z zaawansowanych narzędzi opartych na AI, takich jak algorytmy rozpoznawania twarzy, analizy big data czy klasyfikacji danych. Wprowadzenie AI Act wpłynie na wiele aspektów tych technologii.
a) Rozpoznawanie twarzy i analiza obrazu
AI Act ogranicza wykorzystanie technologii rozpoznawania twarzy w przestrzeni publicznej, zwłaszcza w czasie rzeczywistym. Dla analityków OSINT oznacza to, że dostęp do tego typu narzędzi może zostać ograniczony lub obwarowany dodatkowymi wymogami prawnymi. Przykładowo:
- Wykorzystywanie zdjęć z serwisów społecznościowych do identyfikacji osób może wymagać potwierdzenia zgodności z regulacjami dotyczącymi prywatności i praw autorskich.
- Narzędzia takie jak Clearview AI, które już wcześniej spotykały się z krytyką, będą musiały dostosować się do nowych standardów, co może ograniczyć ich funkcjonalność.
b) Automatyczna analiza tekstu i przetwarzanie języka naturalnego (NLP)
AI Act wymaga transparentności w działaniu algorytmów AI, co oznacza, że narzędzia do analizy tekstu, takie jak algorytmy wykrywające dezinformację, będą musiały dostarczać informacji o swoich mechanizmach działania. W praktyce analitycy OSINT mogą mieć trudności z wykorzystaniem „czarnych skrzynek” w postaci zamkniętych systemów, które nie spełniają wymogów transparentności.
c) Geolokalizacja i analiza metadanych
Narzędzia OSINT korzystające z danych geolokalizacyjnych, takich jak np. lokalizacja urządzeń czy analiza ruchu w czasie rzeczywistym, mogą być klasyfikowane jako systemy wysokiego ryzyka. Oznacza to konieczność przeprowadzenia dodatkowych audytów i uzyskania certyfikatów zgodności.
Wyzwania dla analityków OSINT
a) Dostęp do danych
Nowe przepisy mogą ograniczyć dostęp do niektórych danych wykorzystywanych w OSINT. Analitycy będą musieli upewnić się, że korzystają z narzędzi zgodnych z regulacjami, co może wymagać dodatkowych inwestycji w nowe technologie.
b) Zwiększona odpowiedzialność
AI Act kładzie duży nacisk na odpowiedzialność użytkowników za sposób wykorzystania narzędzi AI. Analitycy OSINT będą musieli dokumentować, w jaki sposób dane zostały zebrane i przetworzone, co zwiększy wymagania administracyjne.
c) Ryzyko ograniczeń technologicznych
Niektóre narzędzia mogą zostać wycofane z rynku lub ograniczone w funkcjonalności, co zmusi analityków do poszukiwania alternatywnych rozwiązań.
Rekomendacje dla analityków OSINT
Aby dostosować się do nowych wymogów, analitycy OSINT powinni podjąć następujące kroki:
a) Edukacja w zakresie regulacji
- Zapoznanie się z treścią AI Act i jej implikacjami.
- Udział w szkoleniach dotyczących etycznego i zgodnego z prawem wykorzystania AI.
b) Współpraca z dostawcami technologii
- Weryfikacja, czy narzędzia OSINT spełniają wymogi AI Act.
- Współpraca z dostawcami, aby uzyskać dostęp do dokumentacji technicznej i raportów o zgodności.
c) Zwiększenie inwestycji w narzędzia open-source
- Korzystanie z rozwiązań open-source, które są bardziej transparentne i elastyczne w adaptacji do nowych regulacji.
d) Etyka i transparentność
- Stosowanie zasad etycznych w pracy analitycznej.
- Dokumentowanie procesu zbierania i analizy danych, aby zwiększyć transparentność działań.
e) Tworzenie wewnętrznych procedur zgodności
- Opracowanie procedur audytowych dla narzędzi i procesów analizy danych.
- Regularne przeglądy zgodności z regulacjami prawnymi.
AI Act będzie miało istotny wpływ na branżę OSINT, zmuszając analityków do większej uwagi na kwestie zgodności, etyki i transparentności. Choć regulacje te mogą wprowadzić pewne ograniczenia, jednocześnie stwarzają szansę na podniesienie standardów pracy i zaufania do wyników analiz. Dostosowanie się do tych zmian wymaga proaktywnego podejścia, ciągłego doskonalenia umiejętności i współpracy z dostawcami technologii.
Dla analityków OSINT AI Act nie powinno być postrzegane jako przeszkoda, lecz jako okazja do wyznaczenia nowych standardów w analizie informacji i budowania bardziej zrównoważonej przyszłości w świecie cyberbezpieczeństwa.